Kindermishandeling en huiselijk geweld
Als huisarts kan je het verschil maken voor kinderen of gezinnen die met mishandeling en geweld te maken hebben. Hoe herken je huiselijk geweld en kindermishandeling en hoe ga je op een goede manier het gesprek hierover aan? Op deze pagina vind je informatie en een aantal instrumenten die je kunt gebruiken.
Wat is huiselijk geweld?
Huiselijk geweld is geweld dat zich afspeelt binnen de huiselijke sfeer en niet direct zichtbaar is voor de omgeving. De term ‘huiselijk’ verwijst dus naar de relatie tussen de betrokkenen. Het kan bijvoorbeeld gaan om geweld tussen (ex-)partners, tussen ouder en kind of overige familieleden. Bij huiselijk geweld is er altijd sprake van een machtsverschil tussen de dader en het slachtoffer.
Vormen van huiselijk geweld
Er zijn verschillende vormen van huiselijk geweld. Vaak wordt onder huiselijk geweld vooral partner geweld verstaan. Maar ook kindermishandeling, ouderenmishandeling en huwelijksdwang zijn vormen van huiselijk geweld.
Ouderenmishandeling
Bij huiselijk geweld denken we vaak aan kindermishandeling of partnergeweld. Maar ook ouderenmishandeling is een veel voorkomende vorm van huiselijk geweld.
Hoe herken je huiselijk geweld?
Huiselijk geweld en kindermishandeling zijn vaak lastig te herkennen. Vooral omdat slachtoffers er niet over willen praten. De signalen kunnen lichamelijk zijn – blauwe plekken, kneuzingen, gebroken arm – maar ook afwijkend gedrag kan een signaal zijn. Een kind dat zich opeens terugtrekt, of juist opeens heel druk wordt. En kapotte kleding of een smoezelig uiterlijk kan een teken van verwaarlozing zijn. Op www.signalenkaart.nl vind je per leeftijdsgroep een overzicht van signalen die kúnnen wijzen op huiselijk geweld.
Wat kun je doen?
Als je vermoedt dat er sprake is van kindermishandeling of huiselijk geweld, ga dan allereerst het gesprek aan. Bied een opening voor een gesprek, neem signalen serieus en benoem je niet-pluis gevoel. En neem zo nodig stappen om het geweld te kunnen stoppen. De meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld biedt hiervoor een helder stappenplan.
De stappen van de meldcode
- Je doet onderzoek, verzamelt aanwijzingen en legt dit vast in het dossier. In deze fase doe je ook een kindcheck, of een mantelzorgverleningscheck.
- Je wint (anoniem) advies in bij een vertrouwensarts van Veilig Thuis (24/7 bereikbaar op 0800-2000). En je spart met een collega.
- Je gaat in gesprek met de betrokkenen.
- Je overlegt, zo nodig, met andere betrokken professionals.
- Pas daarna beslis je aan de hand van een de vijf afwegingsvragen in het afwegingskader, of je een melding moet doen. Deze afwegingsvragen gaan o.a. over of het gaat om acuut of structureel geweld en of je in staat bent om zelf hulp te bieden.
Zie voor het gehele stappenplan en alle afwegingsvragen de KNMG meldcode.
Snel weten wat de stappen van de Meldcode inhouden? Bekijk deze animatie.
De rol van Veilig Thuis
De vertrouwensarts van Veilig Thuis is de eerst aangewezen persoon om mee te overleggen. Als je een vermoeden hebt van kindermishandeling of huiselijk geweld, is het inwinnen van advies bij Veilig Thuis een verplichte stap in de meldcode. Veilig Thuis geeft advies en biedt ondersteuning, ook aan huisartsen op de huisartsenpost. Let op: het inwinnen van advies (stap 2), is niet hetzelfde als het doen van een melding (stap 5).
In elke Veilig Thuis-regio is een vertrouwensarts beschikbaar. Vind snel de dichtstbijzijnde Veilig Thuis-organisatie. Of neem contact op met het landelijk nummer 0800-2000 (gratis en 24/7 bereikbaar).
De kindcheck
De kindcheck is onderdeel van stap 1 van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling en is dus verplicht; ook voor professionals binnen de huisartsenzorg. Je voert de kindcheck uit als problemen van je volwassen patiënt de gezondheid, het welzijn of de veiligheid van minderjarige kinderen ernstig kunnen bedreigen.
Je zorgt zo dat deze kinderen in beeld komen en dat zij en hun ouders de zorg en aandacht krijgen die nodig is. Lees meer over de uitvoering van de kindcheck in de handleiding kindcheck.
Trainingen en nascholing
In de aanpak van kindermishandeling werken we samen met de Augeo Foundation. Augeo biedt scholing en ondersteuningsmaterialen specifiek voor huisartsen.
Kijk hier voor alle trainingen/nascholingen van de Augeo Academie
Producten en instrumenten
Nieuws
Op 20 november is de herziene KNMG-meldcode gepubliceerd. Deze vervangt de versie uit 2018. De meldcode is op een aantal
‘Praat met elkaar’, dat is dit jaar het thema van de Week tegen kindermishandeling vanaf maandag 14 november t/m 20
Kinderen en ouders zijn in deze crisisperiode veel meer thuis dan voorheen. Dat kan zorgen voor spanningen, wat weer van
Meer weten?
Heb je meer vragen over kindermishandeling en huiselijk geweld? Jelly Hogendorp, LHV-beleidsadviseur, staat je graag te woord.
