De sturende dokter

Samen zijn huisartsen, dokterend op een manier die bij hen past, 75 jaar verenigd in de LHV. In december vieren we dat met een serie huisartsencolumns geïnspireerd door de illustraties van Aad Goudappel. In deze aflevering: Pieter Jansen over ‘de sturende dokter’.

De sturende dokter

Een wat schichtige slanke man kwam voor een kennismakingsgesprek. Hij is verslaafd, dacht ik. Vele jaren medisch model hadden mij als huisarts geleerd te denken in labels. We spreken over de diabeet, autist, borderliner, en de verslaafde. Maar het kan ook anders. Mensen hebben namelijk ook sterke kanten, en die zijn zo veel nuttiger. Ik werd nieuwsgierig naar zijn sterke kanten.

‘Welkom.’

Ik vertelde wat over de praktijk en vroeg: ‘Wat moet ik van jou weten?’ Sinds ik had gehoord dat artsen na gemiddeld 11 seconden hun patiënten onderbreken (beschamend toch?), blijf ik langer stil. Na een bijna ongemakkelijke stilte begon hij te vertellen. Over zijn verslaving. Het was niet veel. Maar het was ellendig.

‘Wow, man. Hoe heb je dat overleefd?’ Vraag niet naar details van de moeilijkheden. Vraag liever naar sterke kanten en wat hem op de been houdt. Daardoor weet ik nu: zijn moeder en zus zijn de reden dat hij nog leeft.

‘Waar hoop je op?’
‘Ik wil ervan af.’
‘Dat begrijp ik. En daarnaast, waar wil je naartoe? Ik denk namelijk als een taxichauffeur. Die hoeft niet te weten waar iemand vandaan komt, of vanaf wil. Wel waar iemand naartoe wil’
‘Ik wil die stress niet meer om elke dag te moeten scoren.’
‘En welk verschil zal dat maken?’
‘Dan kan ik mijn vrienden weer zien, en voetballen.’
Top. Dus daar wil je naartoe.

In het vervolggesprek vertelde hij wat hij dacht dat nodig was, maar steeds niet lukte. Een afspraak bij de verslavingszorg voor methadon. We kozen voor positieve visualisatie: als een Formule 1-coureur die het circuit vooraf in zijn hoofd rijdt, namen we alles door. Nu wist hij precies wat hij ging doen.
‘En wanneer kom je me vertellen dat het gelukt is?’
‘Overmorgen.’
‘Oké. Omdat ik weet dat een verslaving net zo verwoestend is als kanker, krijg jij die schaarse spoedplek overmorgen. Dan praten we over wat nog meer werkt.’

Later vroeg ik: ‘Wat ga je doen om je vrienden weer te zien?’
Ik had veel tips in mijn hoofd. Bel ze op. Ga bij ze langs. Maar ik hield mijn mond.
‘Ik ga langs het voetbalveld staan.’
Tuurlijk. Dat gaat werken. Patiënten zijn namelijk zelf de expert van hun eigen leven.

Een sturende dokter? Niet met adviezen. Wel met de oplossingsgerichte vragen om weg te blijven van problemen en klachten, en in plaats daarvan te focussen op de gewenste toekomst.

Auteur: Pieter Jansen, huisarts