Is naleving van het zorgakkoord afdwingbaar? En andere juridische vragen

De afdwingbaarheid van de afspraken in het IZA is voor ons altijd een belangrijk punt aan de onderhandelingstafel geweest. De conclusie op basis van het juridische advies is dat er op voor ons belangrijke onderwerpen wel degelijk sprake is van afdwingbaarheid. De LHV kan na ondertekening de andere ondertekenaars aanspreken op het nakomen ervan. Daarin kan de LHV als vertegenwoordiger van individuele huisartsen problemen in naleving aankaarten. Binnen de governancestructuur van het IZA, maar als dat nodig zou zijn ook bij de rechter.

Echter: we willen natuurlijk het liefst de situatie voorkomen dat we voor de rechter de afspraken moeten gaan afdwingen. Voor ons zit afdwingbaarheid dan ook niet alléén in het gelijk kunnen halen bij de rechter, maar nadrukkelijk ook op een eerder en ander niveau: dat het toezicht (de governance) zo is ingericht dat partijen problemen samen moeten oplossen en dat daarvoor een goede escalatieprocedure is. Die escalatieprocedure kan nog wel concreter, zo blijkt uit het juridische advies.

Met of zonder akkoord, de overheid stelt de financiële kaders vast voor de zorgsectoren. Met een akkoord ben je als zorgaanbieders betrokken bij de afspraken over de besteding van die middelen en heb je in de uitvoering kans om problemen bespreekbaar te maken en, als het kan, op te lossen. En je gaat met elkaar in overleg als er overschrijdingen zijn.

In het IZA staat onder andere dat als er in één sector een overschrijding is, dat er dan ook wordt gekeken of er op totaalniveau (alle zorgsectoren samen) een overschrijding is van het financiële kader. Onze juridisch adviseurs lezen hierin niet dat overschrijdingen in één individuele sector ook op andere sectoren verhaald kunnen worden. Wel dat een overschrijding in een individuele sector opgevangen kan worden door inzet van het macrobeheersinstrument in die sector. Dat is overigens nu ook al het geval.

Daarnaast wijzen onze juristen op een evaluatie die halverwege de looptijd plaatsvindt, waarbij ook gekeken zal worden of de vooraf afgesproken groeiruimte per sector moet worden aangepast of niet. Daarin zit dus nog wel een onzekerheid.

In het IZA blijken de taken van de huisarts op dit vlak duidelijker te zijn geformuleerd, dan die van de ggz (de versnelde overname van de wachtende patiënten wordt als een ‘streven’ geformuleerd). Op dat punt lijkt het IZA niet in evenwicht. Dat signaal nemen we mee in de uitwerking met de ggz-aanbieders en andere betrokkenen, om te zorgen dat het ook daadwerkelijk zo uitpakt als wij bedoelen: dat de huisartsenzorg wordt ontlast en patiënten sneller worden geholpen op de juiste plek.

Er staan overigens veel afspraken in het IZA over de ggz-sector waar wij positief tegenaan kijken. Er wordt ingezet op ruimte creëren in de ggz, sneller overnemen van de verantwoordelijkheid voor de patiënt door de ggz-aanbieders, laagdrempelige hulp op het juiste niveau en betere samenwerking tussen huisartsen, ggz-aanbieders en sociaal domein. Dat is wat ons betreft een kansrijke koers, die  wel ambitieus is en nog veel uitwerking vergt voordat dit allemaal gerealiseerd is.