Fase 1: Probleeminventarisatie Is er sprake van een medische zorgvraag (somatisch/psychiatrisch)? Deze vraag gaat over medische klachten, symptomen, medicatievragen die verdere medische exploratie nodig hebben.
Is het een nieuwe klacht? Is sprake van acute verergering? Is de patiënt onder behandeling van een specialist voor deze aandoening? Bijvoorbeeld langer bestaande buikpijn bij ziekte van Crohn, toename gewrichtsklachten bij reuma, toename somberheid bij bekende bipolaire stoornis, herhaalrecept van door cardioloog voorgeschreven medicatie, gedragsproblemen bij demente patiënt in kleinschalige woonvorm, etc.
Is het een vraag over preventie? Universele preventie: Gericht op de hele bevolking, zoals beweegprogramma’s in de wijk, stoppen met roken campagne overheid, hoge accijns op frisdrank.
Groepspreventie: Gericht op delen van de bevolking, zoals vaccinatie van kinderen, bevolkingsonderzoek van vrouwen, PREP voor MSM, griepvaccinaties naar leeftijd, infectiepreventieprotocol in verzorgingshuis/kleinschalige woonvorm.
Geïndiceerde preventie: Preventie bij mensen met beginnende gezondheidsklachten, zoals afvallen bij knieklachten, stoppen met roken bij hoesten.
Zorggerelateerde preventie: Preventie bij mensen met een bestaande aandoening gericht op het voorkomen van complicaties, zoals stoppen met roken bij COPD, afvallen bij diabetes, statines na myocardinfarct.
Is het preventie van één persoon (bijvoorbeeld patiënt wil afvallen)? Is sprake van een patiënt met medische klachten of gerelateerde aandoening, waarbij preventie op maat nodig is?
Medische klachten of symptomen: bijvoorbeeld pijn in de knieën, hoesten.
Gerelateerde aandoening: bijvoorbeeld diabetes, gonartrose, COPD.
Er is sprake van een groep patiënten. Hebben ze dezelfde specifieke medische klacht of gerelateerde aandoening? Voorbeeld van ja: alle COPD-ers, alle kwetsbare ouderen.
Voorbeeld van nee: alle 65+ers, alle kinderen onder de 4 jaar.
Is er sprake van een care-verpleegkundig/verzorgend probleem? Een probleem dat ligt op het terrein van de verpleegkundige/verzorgende en waarvoor geen medische kennis, diagnostiek of behandeling nodig is. Bijvoorbeeld wondzorg, injectie, hulp bij persoonlijke verzorging, maaltijden, medicatie-inname, etc.
Kan de patiënt thuis worden verzorgd? Woont de patiënt al in een instelling (verzorgingshuis, kleinschalige woonvorm)? Is sprake van een spoedsituatie? Is het probleem zonder spoed somatisch of psychogeriatrisch van aard? Somatisch, niet acuut: meer dan x aantal thuiszorgmomenten per dag nodig indien niet palliatief, tillift nodig, volledig zorgafhankelijk.
PG, niet acuut: permanent toezicht nodig, dwaalgevaar, continu psychische onrust, overbelaste mantelzorger.
Is er sprake van een sociaal/welzijnsprobleem? Schulden, rollator, urgentieverklaring woning, begeleiding patiënt met beperking, vinden dagbesteding, opvoedingsondersteuning, sociale bezoeken i.v.m. eenzaamheid. Ook coördinatie van hulp door verschillende instanties binnen het sociale domein behoort hiertoe. Bijvoorbeeld als het gaat om school, schuldhulpverlening, woningbouwvereniging, huishoudelijke hulp, wijkagent.
Is er sprake van een zingevingsvraag? Waarom-vragen die opkomen bij het doormaken van een life-event, zoals naderend levenseinde, overlijden geliefde, echtscheiding, miskraam, studiekeuze. Het gaat om (normale vragen) over verwerking, angsten, en fundamentele vragen en acceptatie.
Fase 2: Diagnostiek Is sprake van een medisch-generalistisch (huisartsgeneeskundig) probleem? Medisch-generalistisch: medische aandoeningen die door de huisarts worden gediagnosticeerd en behandeld, dat wil zeggen:
– met een voorkomen van meer dan 2/1000 (zie Nivel zorgregistraties);
– behorend tot het basisaanbod huisartsenzorg (zie LHV document 2015);
– zoals beschreven in de (hoofdtekst van) de NHG-standaarden, en/of
– waar de rol van de huisarts beschreven is in eerstelijnssamenwerkingsafspraken (LESA) of multidisciplinaire richtlijnen.
Beantwoord je één van onderstaande vragen met ‘ja’, dan past de vraag niet binnen het basisaanbod huisartsenzorg:
1. Levert aanvullend onderzoek of behandeling in de eerste lijn vertraging op, of is het niet bijdragend? 2. Vereist de behandeling organisatie en aansturing vanuit team(s) buiten de eigen huisartsenpraktijk?
3. Vereist de behandeling wettelijke kaders waarin de huisarts geen rol heeft?
Voorbeelden van huisartsgeneeskundige vraagstukken: gewone diagnoses zoals rugpijn, oorontsteking, lichte psychische klachten zoals rouw, somberheid, relatieproblemen.
Voorbeelden van niet-huisartsgeneeskundige vraagstukken: sterke verdenking op reumatoïde artritis (laboratoriumonderzoek in de eerste lijn geeft onwenselijke vertraging, direct verwijzen naar reumatoloog. Zie voor meer informatie de NHG-standaard Artritis ), coördinatie van verzorgende team in kleinschalige woonvorm (zie voor meer informatie de LHV leidraad medische zorg in kleinschalige woonzorginstellingen ), vraag aangaande dwangzorg zoals dwangmedicatie of bedhekken plaatsen (zie voor meer informatie Wet Verplichte Geestelijke Gezondheidszorg (wvggz) en de Wet Zorg en Dwang (wzd) )
Duidt de uitslag van het aanvullend onderzoek op een medisch-generalistisch probleem? Medisch-generalistisch: medische aandoeningen die door de huisarts worden gediagnosticeerd en behandeld, dat wil zeggen:
– met een voorkomen van meer dan 2/1000 (zie Nivel zorgregistraties);
– behorend tot het basisaanbod huisartsenzorg (zie LHV document 2015);
– zoals beschreven in de (hoofdtekst van) de NHG-standaarden, en/of
– waar de rol van de huisarts beschreven is in eerstelijnssamenwerkingsafspraken (LESA) of multidisciplinaire richtlijnen.
Waarvoor je aanvullend onderzoek doet omdat je nog niet weet of het medisch-generalistisch of medisch-specialistisch is: vaginaal bloedverlies na seks (uitstrijkje maken en kweek. Bij afwijkende uitslag kan het nodig zijn om iemand naar gynaecoloog te verwijzen), vergeetachtigheid (MMSE kan door POH ouderenzorg of na verwijzing door geheugenpoli worden opgepakt), hoestende roker (röntgenfoto van de longen nodig, bij afwijkende uitslag verwijzen naar longarts), somberheid (bij eerste gesprek niet duidelijk of er sprake is van een depressie of van aanpassingsproblemen; plan dan een tweede afspraak bij jezelf of bijvoorbeeld bij de POH-GGZ.
Let op: strikt genomen is dit geen ‘aanvullend onderzoek’, we spreken dan van ‘aanvullende anamnese’. Op het moment dat je gebruik maakt van een aanvullende vragenlijst, is spraken van aanvullend onderzoek.
Fase 3: Behandeling van een medisch-generalistisch probleem Interventie, advies of behandeling is nodig. Wordt de behandeling in eigen beheer (intern) of door anderen (extern) gedaan? Intern: door het team in de huisartsenpraktijk.
Bijvoorbeeld: advies (afwachten bij verkoudheid, door de huisarts voorgeschreven antibiotica), oorontsteking door huisarts, diabetes door POH-somatiek, relatieproblemen door POH-GGZ
Extern: door een andere eerstelijnszorgverlener buiten de eigen huisartsenvoorziening.
Bijvoorbeeld: fysiotherapeut, eerstelijnspsycholoog, diëtist.
Is het huisartsgeneeskundige basiszorg? Het huisartsgeneeskundig zorgaanbod in Nederland is onderverdeeld in het basisaanbod, dat voor iedere huisarts gelijk is, en het extra aanbod. Met het extra aanbod kun je als huisarts je zorgaanbod verbreden en inspelen op de zorgvraag van de patiënten in jouw verzorgingsgebied.
Ook komt het extra aanbod tegemoet aan de behoefte van huisartsen aan differentiatie en specialisatie. Zie voor meer informatie het aanbod huisartsgeneeskundige zorg .
Ga je het in eigen beheer doen? Maak de afweging of je de zorg kunt/wilt leveren:
– Heb je voldoende personeel, ruimte, tijd om deze taak uit te (laten) voeren binnen je huisartsenteam?
– Ben je voldoende bekwaam voor het superviseren van je personeel (voorbeeld POH GGZ)?
– Ben je de beste zorgverlener voor deze taak of kun je het beter aan een ander overlaten? Pas op in gaten te springen die anderen laten liggen.
Je kunt ook overwegen de zorg in samenwerking met andere huisartsenpraktijken uit je hagro of zorggroep te leveren (horizontale verwijzing).
Klaar met invullen? Vul hieronder je e-mailadres in als je deze informatie via e-mail wilt ontvangen en klik op Versturen.