Ouderenzorg
Goede zorg voor ouderen is in de meeste huisartsenpraktijken een groeiend onderdeel van het werk. Welke zorg kan jij als huisarts bieden aan jouw oudere patiënten? Wanneer verwijs je door naar andere organisaties en specialisten? En wat doe je wel en niet voor ouderen in een zorginstelling? Op deze pagina vind je informatie, instrumenten en verhalen van andere huisartsen.
Huisartsenzorg voor ouderen
Er verandert veel op het gebied van de ouderenzorg. Veel ouderen blijven langer thuiswonen, waardoor zij langer dan vroeger een beroep doen op de huisarts. De zorgbehoefte onder ouderen is verschillend. Jouw patiënten in de praktijk kunnen dan ook variëren van vitale ouderen die alleen basiszorg nodig hebben, tot zeer kwetsbare, dementerende, of terminale ouderen met een complexe zorgvraag.
Naarmate de patiënt kwetsbaarder wordt neemt jouw regierol als huisarts toe. Samenwerking met andere zorgverleners zoals wijkverpleging en de specialist ouderengeneeskunde is dan onontbeerlijk. De handreiking kwetsbare ouderen thuis biedt je handvatten voor een geïntegreerde aanpak van de zorg voor kwetsbare ouderen.
Uitgangspunt bij de vraag welke zorg je kunt leveren aan oudere patienten is of de zorg valt onder het basisaanbod huisartsenzorg of onder extra aanbod.
Als huisarts bied je ouderen, net als andere doelgroepen in je praktijk, medisch-generalistische zorg. Een groot deel van de zorgvraag vang je zelf op, met ondersteuning van de praktijkassistent en eventueel de praktijkondersteuner.
Daarnaast kan je er voor kiezen om extra aanbod te bieden aan ouderen. Dit extra aanbod kan bijvoorbeeld bestaan uit een zorgprogramma dat specifiek op ouderen is gericht (vaak door een POH uitgevoerd). Dit model kan interessant zijn als je werkt in een wijk waar veel kwetsbare ouderen wonen. Uiteraard is het belangrijk dat de zorg die je binnen dit model biedt, jouw verantwoordelijkheid en expertise niet te buiten gaan.
Huisartsenzorg per woonsituatie en indicatie
De zorg die jij als huisarts levert, hangt af van de woonsituatie en zorgindicatie van de oudere patiënt. Woont de patiënt thuis, in een kleinschalige woonzorgvoorziening of in een Wlz-instelling (verpleeghuis)? Heeft de patiënt een Wlz indicatie en welke? Vindt er Wlz-behandeling plaats in de woonzorgvoorziening of instelling? En valt de medische zorg die de oudere nodig heeft nog onder het basisaanbod huisartsenzorg of is extra aanbod nodig? In dit overzicht hebben we alle mogelijke vormen op een rij gezet.
Huisartsenzorg in geclusterde woonvormen
Kwetsbare ouderen wonen in toenemende mate in een (commerciële) geclusterde (kleinschalige) woonzorginstelling. De zorgbehoefte en zorgzwaarte van deze patiëntengroep stelt aanvullende eisen aan de expertise en kennis van jou als huisarts. Zowel op verpleegkundig, verzorgend en medisch vlak.
Om helderheid te bieden over de zorg die je wel of niet kunt bieden in deze woonvormen heeft de LHV de Leidraad Kleinschalige woonvormen ontwikkeld. Hierin staat welke zorg je kunt leveren en onder welke voorwaarden. Bij de Leidraad hoort ook een handelingsperspectief. Hierin staat een aantal veelvoorkomende situaties beschreven waarmee je als huisarts te maken kunt krijgen als je zorg levert in een geclusterde woonvorm
Convenant Medisch Generalistische zorg (MGZ)
Steeds meer ouderen met een Wlz-indicatie wonen thuis of in een geclusterde woonsetting. Wie is in deze gevallen verantwoordelijk voor de Medisch Generalistische Zorg? In het convenant MGZ is geformuleerd hoe betrokkenen invulling geven aan hun gezamenlijke verantwoordelijkheid voor patiënten met een Wlz-indicatie in de thuissituatie.
Samenwerking met andere professionals
Je hebt als huisarts een regierol als het gaat om de complexe medische problematiek van oudere patiënten. Jouw regierol is gericht op onderling afstemmen met andere betrokken artsen en hulpverleners.
Wijkverpleegkundige en wijkteam
Je bent samen met de wijkverpleegkundige de spil voor ouderenzorg in de thuissituatie. Ook werk jij als huisarts samen met het wijkteam.
Specialist ouderengeneeskunde
Als de zorgzwaarte van de patiënt de huisartsgeneeskundige zorg overschrijdt, roep je de expertise van een specialist ouderengeneeskunde in.
Kaderhuisartsen
Kader(huis)artsen ouderengeneeskunde spelen een belangrijke rol bij het opzetten van ouderenzorg via de zorggroepen.
Casemanager dementie
Als je bij jouw patiënt dementie vermoedt, kun je de casemanager dementie inzetten.
Cliëntondersteuner
Een cliëntondersteuner ondersteunt jouw patiënten en hun naasten en wijst hen de weg naar de best passende zorg.
Mantelzorger
Veel oudere patiënten worden ondersteund door een of meerdere mantelzorgers. Een belangrijke partner voor de huisarts in de zorg voor een oudere patiënt.
Wat vindt de LHV?
Als LHV kijken wij kritisch mee met de politieke besluitvorming en wetgeving over ouderenzorg. Lees hier wat onze inzet is:
Andere relevante informatie
Eerstelijnsverblijf
Hier lees je alles over het ELV, welke rol jij als huisarts hebt en wat de regionale coördinatiepunten doen.
GZSP
Lees wat geneeskundige zorg voor specifieke groepen (GZSP) is en wat er voor jou als huisarts is veranderd voor deze specifieke patiëntengroepen.
Wetten ouderenzorg
Welke wetten zijn van invloed op jouw werk als huisarts? We lichten het hier toe voor thema Ouderen.
De Wet langdurige zorg (Wlz) bekostigt zware, intensieve verpleegkundige zorg voor kwetsbare ouderen thuis en in instellingen.
Het CIZ verstrekt nieuwe indicatiebesluiten en herindicatiebesluiten van de patiënt aan jou als huisarts en brengt je daarvan op de hoogte via Zorgmail. Hoe het zit met declareren van Wlz-zorg, lees je op de pagina Declareren en tarieven.
De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) regelt dat mensen met een beperking voorzieningen, hulp en ondersteuning krijgen. Je krijgt hier vaak vragen over van jouw patiënten en hun mantelzorgers. We adviseren u om uw patiënten hiervoor door te verwijzen naar de gemeente.
Als je in jouw praktijk patiënten hebt met een psychogeriatrische aandoening (zoals dementie) kun je te maken krijgen met de wet rond ‘onvrijwillige zorg’. Deze wet regelt de voorwaarden waaronder tegen iemands wil in zorg verleend mag worden. Oók in de thuissituatie. Bij thema Onvrijwillige zorg lees je wat deze wet betekent voor jouw werk als huisarts en wat de LHV hierin doet.
Publicaties
Uit De Dokter
Nieuws
De Handreiking Kwetsbare ouderen thuis uit 2021 is aangepast. In de wijk zijn inmiddels meer disciplines betrokken bij de integrale
De afgelopen weken was er veel aandacht en steun in de Tweede Kamer voor actuele huisartsendossiers. Er was onder andere
Op woensdag 16 oktober vindt het commissiedebat ouderenzorg plaats met minister Agema (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) en staatssecretaris Maeijer (Langdurige
Meer weten?
Heb je meer vragen over ouderenzorg? Jenny Heering, LHV-beleidsmedewerker en huisarts, staat je graag te woord.
