Spring naar content

Ouderenzorg

Wat is het basisaanbod dat jij als huisarts biedt aan jouw oudere patiënten? Wanneer verwijs je door naar andere organisaties en specialisten? En wat doe je wel en niet voor ouderen in een zorginstelling? Op deze pagina vind je daar uitleg over, reiken we instrumenten aan en zie je de samenwerkingsafspraken met andere beroepsgroepen.

Goede zorg voor ouderen is belangrijk en in de meeste huisartsenpraktijken een groeiend onderdeel van het werk. Jouw patiënten kunnen variëren van vitale ouderen die alleen basiszorg nodig hebben, tot zeer kwetsbare, dementerende, of terminale ouderen met een complexe zorgvraag. 

Jouw regierol als huisarts neemt toe naarmate de patiënt kwetsbaarder wordt.  Daarin werk je met andere zorgverleners samen, zoals wijkverpleging, de specialist ouderengeneeskunde en de casemanager dementie. De handreiking kwetsbare ouderen thuis biedt handvatten voor een geïntegreerde aanpak van de zorg voor kwetsbare ouderen. Ook de rol van de huisarts als probleemverhelderaar en gids wordt steeds belangrijker. De huisarts heeft extra randvoorwaarden (zoals meer tijd per patiëntcontact en voor overleg) nodig om deze rollen goed te kunnen vervullen. 

Aanbod huisartsenzorg voor ouderen

Huisartsgeneeskunde is medisch-generalistische, persoonsgerichte en continue zorg, die gezamenlijk met een team van ondersteuners wordt geleverd aan patiënten van 0 tot 100+ die thuis wonen. Dit geldt dus ook voor oudere patiënten. In het Aanbod huisartsgeneeskundigezorg is beschreven wat onder het basis- of extra aanbod valt en in welke gevallen je door verwijst.

Het uitgangspunt is dat jij als huisarts medisch-generalistische zorg levert aan ouderen. Een groot deel van de zorgvraag vang je zelf op, met ondersteuning van de praktijkassistent en eventueel de praktijkondersteuner.

Het extra aanbod voor ouderen bestaat bijvoorbeeld uit een zorgprogramma dat specifiek op ouderen is gericht en vaak door een POH wordt uitgevoerd. Dit model kan interessant zijn als je werkt in een wijk waar veel kwetsbare ouderen wonen. Uiteraard is het belangrijk dat de zorg die je binnen dit model biedt, jouw verantwoordelijkheid en expertise niet te buiten gaan. 

Het extra aanbod geldt ook als er sprake is van extra gespecialiseerde zorg voor ouderen, binnen de huisartsenpraktijk. Deze specialistische zorg valt normaliter onder het aanbod van de specialist ouderengeneeskunde. Als je deze zorg als huisarts zelf verleent, moet je aantoonbaar competent zijn en de zorg ook in de avond-, nacht- en weekenddiensten goed hebben geregeld. 

Let op: het werken in deze constructie brengt risico’s met zich mee, omdat het de expertise en verantwoordelijkheid van de huisarts te buiten gaat. Weeg daarom goed af wat de consequenties zijn van het bieden van extra aanbod. 

Huisartsenzorg per woonsituatie en indicatie

De zorg die jij als huisarts levert, hangt af van de woonsituatie en zorgindicatie van de oudere patiënt. Woont de patiënt thuis, in een kleinschalige woonzorgvoorziening of in een Wlz-instelling (voorheen verpleeghuis)? Heeft de patiënt een Wlz indicatie en welke? Vindt er Wlz-behandeling plaats in de woonzorgvoorziening of instelling? En valt de medische zorg die de oudere nodig heeft nog onder het basisaanbod huisartsenzorg of is extra aanbod nodig? Dit bepaalt mede of de zorg die deze patiënt nodig heeft, nog wel of geen huisartsenzorg (meer) is. We hebben het voor je op een rij gezet, inclusief alle nuttige producten en instrumenten. 

Bekijk het overzicht

Samenwerking met andere professionals

Je hebt als huisarts een regierol als het gaat om de complexe medische problematiek van oudere patiënten. Deze is van meerwaarde vanwege de vaak lange relatie met jouw patiënt en diens familie. Jouw regierol is gericht op onderling afstemmen met andere betrokken artsen en hulpverleners. We vertellen je meer over ieders rol en specifieke afspraken over samenwerking. 

  • Wijkverpleegkundige en wijkteam

    Je bent samen met de wijkverpleegkundige de spil voor ouderenzorg in de thuissituatie. Ook werk jij als huisarts samen met het wijkteam. Lees hier hoe.

    Lees verder

  • Specialist ouderengeneeskunde

    Als de zorgzwaarte van de patiënt de huisartsgeneeskundige zorg overschrijdt, roep je de expertise van een specialist ouderengeneeskunde in.

    Lees verder

  • Kaderhuisartsen

    Kader(huis)artsen ouderengeneeskunde spelen een belangrijke rol bij het opzetten van ouderenzorg. Bij de vereniging voor kaderartsen ouderengeneeskunde Laego vind je een kaderhuisarts in jouw regio voor advies.

  • Casemanager dementie

    Als je bij jouw patiënt dementie vermoedt, kun je de casemanager dementie inzetten. Deze dementie-specialist is jouw partner om de zorg in goede banen te leiden.

    Lees verder

  • Cliëntondersteuner

    Een cliëntondersteuner ondersteunt jouw patiënten en hun naasten door goed te luisteren, mee te denken over de zorgbehoefte en hen de weg te wijzen naar de best passende zorg.

    Lees verder

  • Mantelzorger

    Een mantelzorger is in feite ook een partner waar je vaak mee samenwerkt in de zorg rond oudere patiënten. Om hen te ondersteunen, ontwikkelden we de toolkit Mantelzorg.

    Lees verder

Wat vindt de LHV?

Je wilt goede ouderenzorg kunnen bieden, binnen jouw mogelijkheden als huisarts. Wij kijken als LHV kritisch mee met de politieke besluitvorming en wetgeving over ouderenzorg. Lees en bekijk hier hoe de LHV ouderenzorg ziet en wat onze inzet is: 

  • De medisch generalistische zorg aan oudere patiënten met een Wlz-indicatie staat onder druk. Dit komt door de toename aan kwetsbare ouderen in combinatie met de trend dat ouderen steeds langer in hun eigen woonomgeving blijven wonen, of verhuizen naar een kleinschalige woonzorgvoorziening in plaats van naar het verpleeghuis zoals vroeger. Voor kwetsbare ouderen met een Wlz-indicatie voor behandeling in een verpleeghuis is steeds vaker geen plek. Dit geeft extra druk op de huisartsenzorg. 
  • Thuis en in kleinschalige woonzorgvoorzieningen is de benodigde zorg (verpleging & verzorging, coördinatie/case-management én medische zorg) niet vanzelfsprekend geregeld zoals dat wel het geval is in verpleeghuizen. Terwijl de patiënten grotendeels dezelfde zorgvraag hebben.  
  • Goede huisartsenzorg bieden aan (kwetsbare) ouderen kan niet zonder dat er voldaan is aan randvoorwaarden zoals: voldoende tijd en middelen, goede samenwerking met andere zorgverleners zoals (wijk)verpleging en de specialist ouderengeneeskunde en voldoende competent personeel binnen de praktijk en in het netwerk. Onder andere in de leidraad Kleinschalige woonvormen en het Aanbod huisartsgeneeskundige zorg is beschreven welke zorg je als huisarts biedt, wat de grenzen zijn en welke taken niet bij de huisarts thuishoren.   
  • Naast aandacht voor de randvoorwaarden wijzen we – samen met onder andere de specialisten ouderengeneeskunde- het ministerie van VWS op de zorgelijke ontwikkeling dat kleinschalige woonzorgvoorzieningen voor Wlz-patiënten zomaar kunnen openen zonder vergunningen en afspraken over de zorg die geleverd wordt. Afspraken met (huis-)artsen en voldoende beschikbare verzorging en verpleging voordat patiënten komen wonen zou een minimale eis moeten zijn. 

  • Eerstelijnsverblijf

    Hier lees je alles over het ELV, welke rol jij als huisarts hebt en wat de regionale coördinatiepunten doen.

    Lees verder

  • GZSP

    Lees wat geneeskundige zorg voor specifieke groepen (GZSP) is en wat er voor jou als huisarts is veranderd voor deze specifieke patiëntengroepen.

    Lees verder

Wetten ouderenzorg

Welke wetten zijn van invloed op jouw werk als huisarts? We lichten het hier toe voor thema Ouderen.

De Wet langdurige zorg (Wlz) bekostigt zware, intensieve verpleegkundige zorg voor kwetsbare ouderen thuis en in instellingen.

Het CIZ verstrekt nieuwe indicatiebesluiten en herindicatiebesluiten van de patiënt aan jou als huisarts en brengt je daarvan op de hoogte via Zorgmail. Hoe het zit met declareren van Wlz-zorg, lees je op de pagina Declareren en tarieven.

De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) regelt dat mensen met een beperking voorzieningen, hulp en ondersteuning krijgen. Je krijgt hier vaak vragen over van jouw patiënten en hun mantelzorgers. We adviseren u om uw patiënten hiervoor door te verwijzen naar de gemeente.

Als je in jouw praktijk patiënten hebt met een psychogeriatrische aandoening (zoals dementie) kun je te maken krijgen met de wet rond ‘onvrijwillige zorg’. Deze wet regelt de voorwaarden waaronder tegen iemands wil in zorg verleend mag worden. Oók in de thuissituatie. Bij thema Onvrijwillige zorg lees je wat deze wet betekent voor jouw werk als huisarts en wat de LHV hierin doet.

Publicaties

Nieuws

LHV en Verenso sturen gezamenlijke inbreng voor commissiedebat ouderenzorg

Op woensdag 16 oktober vindt het commissiedebat ouderenzorg plaats met minister Agema (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) en staatssecretaris Maeijer (Langdurige

Gezamenlijke verantwoordelijkheid door convenant MGZ

Op 2 september ondertekenden LHV, InEen, ActiZ, NVAVG, Verenso, VGN en ZN het Convenant Medisch Generalistische Zorg (MGZ). Het convenant

Handelingsperspectief kleinschalige woonvormen

Huisartsen bieden steeds vaker zorg aan ouderen in kleinschalige woonvoorzieningen. Dat loopt niet altijd goed. Wat kan je doen als

Meer nieuws

Meer weten?

Heb je meer vragen over ouderenzorg? Jenny Heering, LHV-beleidsmedewerker en huisarts, staat je graag te woord.

Jenny Heering
Print